View source for Wp/bgn/Mass–energy equivalence


{{Wp/bgn/Special relativity sidebar |consequences}}
[[File:E=mc²-explication.svg|thumb|هم‌ارزی جرم و انرژی]]
'''جرم-انرژی پایستگی'''، یا '''E=mc<sup>2</sup>'''، یکی شه  مشهورتیرین [[Wp/bgn/معادله|معادله‌ ئان]] به فیزیک تا و شه  مهم‌تیرین نتیجه‌هان به  [[Wp/bgn/خاصین نسبت|خاصین نسبتێ نظریه]] یی تا اینت. ایدا ''m'' [[جرم لختی یا انرسی|جرم]] به  [[Wp/bgn/ماده (فیزیک)|ماده ]] یێ سکونێ حالا، ''E'' [[Wp/bgn/انرژی|انرژی]] و ''c'' [[Wp/bgn/نورێ جهانین سرعت|نورێ جهانین سرعت]] ([[Wp/bgn/نورێ سرعت|نورێ سرعت]] به خالیگای تا) انت. هما شه ای  معادله ئا نتیجه ئه گیرن که جسمێ  [[جرم لختی|جرمِ لَختی]]  برابیر اینت گو آیی درونین انرژیا . یا په دیگه  عبارتی انرژی و جرم،تانا قابل تبدیل په یکدیگران هستنت، یانی تواننت به یکددیگران بدل به ینت. ای یانی اگه یک جرم گو نورێ سرعت و تیزیا حرکت بکنت موچ به انرژیا بدلا بیت . 

<center>
<math>
E=mc^2
</math>
</center>
توجه بیت  که به [[عامین نسبت|عامین نسیتێ نظریه]]، جرم لختی و [[جرم گرانشی]] گویکدیگرا  برابیر انت، په ای خاتیرا ای فرمول‌بندی په جرم گرانشی ئا هم صادق اینت. همارنگ  که گوشته بوت، ایدا <math>m</math>  جسمێ جرم به سکونێ حالا اینت ، است. اما اگه ای جسم گو  <math>v</math> یی سرعت یا تیزیا به حرکتێ حالا بیت آ وختا دیگه دارن :
<center>
<math>
E = \frac{m c^2}{\sqrt{1-\frac{v^2}{c^2}}}
</math>
</center>
انون اگه ای جسمێ سرعت یا تیزی باز کمتیر بیت شه نورێ سرعتا  (<math>v <<c</math>)، آ وختا شه بُرزاگی معادله به آسانی توانن که به دست بیارن :
<center>
<math>
E = m c^2 + \frac{1}{2} m v^2 + \cdots
</math>
</center>
که ای نشان ئه دنت، یک متحرکین جسمێ انرژی گو باز کمین تیزی یا سرعتا   (که به روچ گۆزین زندگیی تا گۆ آیی سروکار دارن ) به <math>\frac{1}{2}mv^2</math> اندازه گا گیشتیر ئه بیت. که ای اندازه گ و  مقدار په هما  آشنا و مالوم اینت و ئما  [[ جنبشین انرژی]] است که به [[کلاسیکین میخانیک|کلاسیکین میخانیکا]] گۆ آیی سروکار دارن.


== مربوتین موزو ئان ==
* [[Wp/bgn/نسبیت خاصین نسیبت]]
* [[Wp/bgn/واپاشی هسته‌ای]]

== گیپتجاه ==
{{Wp/bgn/پانویس}}
{{Wp/bgn/Commons|Einstein formula}}
{{Wp/bgn/Ltr}}
* Bodanis, David (2001). ''E=mc²: A Biography of the World's Most Famous Equation''. Berkley Trade. ISBN 0-425-18164-2. 
* Tipler, Paul; Llewellyn, Ralph (2002). ''Modern Physics (4th ed.)''. W. H. Freeman. ISBN 0-7167-4345-0. 
{{Wp/bgn/پایان چپ‌چین}}
{{Wp/bgn/البیرٹ انیشٹاین}}
{{Wp/bgn/نسبیت}}
[[Category:Wp/bgn/البیرٹ انیشٹاین]]
[[Category:Wp/bgn/انرژی]]
[[Category:Wp/bgn/جرم (فیزیک)]]
[[Category:Wp/bgn/معادلات]]
[[Category:Wp/bgn/نسبیت خاص]]
[[Category:Wp/bgn]]

{{INTERWIKI|Q35875}}