Wp/kiu/Matematik

Mısır ra Papirusê Rhindi

Matematik (Yunanki de μαθηματική [τέχνη], mathēmatikē [téchnē], "hunerê mısaene", "aidê mısaene"; waxtqesê Yunakiyo Khan μανθάνω manthánō "ez mısenane", kılmek ra ya ki ebe fekê xelki mathe ra yeno) jü ilmê mentıqio ke ebe cıcêraena figurun u be moreunê hesabkerdene ra amo meydan.

Tarixê matematiki

Matematik ilmanê tewr khanun ra jüyo. Waxtê ravêrdena çağê tewr verêni de, Çağo Antik de, Yunanıstani de u demê Hellenizm de, uca ra nat "ebe mentıqo zelal" teoremê de sıftein yanê geometriya Ewklidi vırajiya. Na zanışiye Çağo Wertên de, jübini ra cia, waxtê Humanizmê verêni universıtun de u dıwelunê Arebıstani de weşiya ho ramıta.

Matematikê Mısırio Khan u Babiloni

Mısır

Çımê tewr muyimê ke zanaişê matematikê Mısırıcun sero melumat ihtewa kenê u be nine şikinime qabıliyetê Mısırıcan texlil kerime, niyê:

• Papiruso ğezalın
• Papirusê Moskowa
• Papirusê Rhindi
• Gırıka postıkun

Mısırıcan matematik tewr jêde serba karunê pratikun de, jê hesabkerdena yewmiya karker(-doğ-)un, non-potene, genım-sentene, gırsênia caun u hesabkerdena hudıdun ra gureto ho dest.

Mısırıcun çar sıklê hesabi zanıtêne.

• Topkerdene (+)
• Vetene (-)
• Qatkerdene (x)
• Barekerdene (÷)

Geometriye de ine rê hesabkerdena riyê hirêkose, çarkose u trapezun ${}^{{\left(\frac{16}{9}\right)}^2}$, nejdênia reqemê çemberi π (pi) u hesabkerdena hecımê jü çarkosey (mıreba) be ni formıli $V=a^2(h/3)$ naskerde biyo.

Lızgê matematiki

• Cebır

• Geometriye

• Hesab

• Trigonometriye

Gırê teberi

• Matematik
• Matematik
• kpss
• Matematik
• kpss